In totaal is voor meer dan €340.000 door de werknemer weggesluisd. Dat werknemer voor het frauderen met de administratie en overboeken van geld op staande voet wordt ontslagen, mag geen verbazing schetsen.
Werkgever laat het echter niet alleen bij ontslag en wil ook de volledige schade op de werknemer verhalen. Omdat de werknemer dit bedrag niet zomaar op kan hoesten, spant werkgever een procedure tegen hem aan. De werknemer verzet zich hierin niet tegen het ontslag zelf, maar wel tegen de terugvordering. In zijn verdediging beroept hij zich er namelijk op dat hij gokverslaafd zou zijn, en volgens hem in zo’n mate dat hierdoor ‘zijn denken, willen, oordelen en doelgericht handelen zo ingrijpend werd beïnvloed, dat zijn handelen niet of in verminderde mate aan hem kan worden toegerekend.’
Zijn stoornis/verslaving beheerst zijn handelen in zodanige mate, dan hij hierdoor weliswaar frauduleus en onrechtmatig heeft gehandeld, maar dit hem niet verweten kan worden.
Niet toerekenbaar
De rechter stelt in zijn beoordeling voorop dat het inderdaad zo is dat een verslaving kán maken dat iemands handelen niet toerekenbaar is en in zijn algemeenheid dus grond kan zijn voor afwijzing van de gevorderde schadevergoeding. Vereist is echter wel dat de verslaving ‘gepaard gaat met of voortvloeit uit (andere) psychische stoornissen’, waardoor de werknemer niet meer in staat moet worden geacht zijn wil in vrijheid te bepalen. En omdat het de werknemer is die zich op de verslaving als rechtvaardiging voor zijn gedrag beroept, is het de werknemer die ook zal moeten bewijzen dat en in hoeverre zijn gedrag echt hierdoor is bepaald.
Welbewust en geraffineerd
In deze casus had de werknemer niet aannemelijk kunnen maken dat zijn verslaving daadwerkelijk voort zou vloeien uit (andere) psychische stoornissen. Sterker nog: volgens de rechter is hier juist gebleken dat de werknemer gedurende langere tijd welbewust en geraffineerd te werk is gegaan.
Omdat er geen rechtvaardiging voor zijn gedrag is, draait de werknemer op voor de gevolgen van zijn handelen.”
Bovendien had de werknemer tegen het bedrijfsrecherchebureau verklaard dat hij begon met frauderen omdat hij op enig moment ten onrechte geen bonus zou hebben gekregen. Het onrechtmatig handelen van de werknemer staat daarmee vast en omdat er geen rechtvaardiging voor zijn gedrag is, draait de werknemer op voor de volledige gevolgen van zijn frauduleus handelen.
Ziektebeeld
Verslaving in de arbeidsrelatie is een lastig ding. Niet zelden zal dit tot volstrekt ontoelaatbaar gedrag leiden, maar de verslaving kan ook al snel in de ziektesfeer worden getrokken. Van een werkgever mag dan verwacht worden zijn werknemer daarin te helpen en te ondersteunen, in plaats van iemand al te snel de deur te wijzen. In principe zal een werknemer de verslaving moeten bewijzen.
Maar waar het bij een gokverslaving niet direct een gegeven lijkt dat hier echt een stoornis aan ten grondslag ligt, wordt bij bijvoorbeeld drugs- en alcoholverslaving wel sneller aangenomen dat dit een ziektebeeld is dat het handelen van de werknemer volledig beïnvloed. Pas dus altijd op bij (vermoedens van) verslaving, maar weet gelijktijdig dat het niet direct een onmogelijk verhaal is, als een werknemer stout is geweest, maar meent daarop niet aangesproken te kunnen worden omdat zijn gedrag nu eenmaal door zijn verslaving komt…
Een blog van mr. drs. Steven Bergwerff, advocaat bij BVD advocaten. Lees meer artikelen in het partnerdossier.
